فواید انجیر و ارزش غذایی آن در طب سنتی و کهن ایرانی و همچنین در پزشکی نوین به اثبات رسیده است. به علاوه انجیر جزو محدود میوه‌هایی است که می توان آن را خشک کرد، البته خشک آن نیز طعمی متفاوت اما خوشمزه دارد. فواید انجیر خشک تا حد زیادی با تازه آن برابری می کند.

انجیر (نام علمی- Ficus carical) میوه ای از خانواده توت هاست که بیش از 600 گونه آن در جهان شناسایی شده است. در وهله اول میوه انجیر به دو نوع خوراکی و غیرخوراکی تقسیم می‌شود. گروه دیگری نیز برای میوه انجیر ذکر شده است:

• انجیر خوراکی
• انجیر وحشی
• انجیر زینتی

درخت این میوه در مناطق گرمسیر در خاورمیانه، جنوب غرب آسیا و قسمت هایی از مدیترانه رشد می کند. فصل برداشت آن در ایران، اوایل تا اواسط تابستان است. بیشترین میزان تولید و برداشت انجیر، در استان فارس و نیمه شمالی آن، در شهرستان استهبان ثبت شده است.

فواید انجیر

در شرح فواید انجیر اولین مبحثی که مورد بررسی قرار می گیرد فواید انجیر و ارزش غذایی این میوه بسیار خوشمزه است. ترکیبات، عناصر مغذی و شیمیایی متعددی در آن وجود دارند که برخی مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند.

هر انجیر وزنی حدود 40 گرم دارد، پوست آن کمی پرزدار است اما در انواع مختلف آن متفاوت است. طعم ملایم و شیرینی دارد که در هر دو نوع (تازه و خشک) طعم خاصی را احساس می کنید. میوه انجیر فاقد درشت مغذی هایی مانند چربی و پروتئین است.

میوه انجیر دارای کربوهیدرات (قند) است، به عبارتی در هر 100 گرم انجیر حدود 19/18 گرم را کربوهیدرات وجود دارد. دسته دیگری از مواد مغذی شامل ریز مغذی هاست که به گروه ویتامین ها و املاح معدنی اطلاق می شود. بخش مهمی از فواید انجیر مربوط به املاح معدنی موجود در آن است.

انجیر سرشار از پتاسیم است، البته کلسیم و منیزیم (از لحاظ غنی بودن) نیز در رتبه های بعدی قرار دارند. املاح معدنی دیگری که در انجیر وجود دارند شامل آهن، روی، منگنز و مس است.

هر یک از این مواد ذکر شده برای حفظ سلامتی، پیشگیری و درمان بیماری ها موثر هستند. به ویژه در رابطه با عضلات، مفاصل و اعصاب تاثیر بسزایی دارند. ریزمغذی‌ها شامل یک گروه‌ مهم دیگر به نام ویتامین نیز می‌شود. این گروه برای بهبود و سلامت چشم، پوست، مو، سلول ها و موارد متعدد دیگر نافع است.

برخی ویتامین ها به مقدار بیشتری در انجیر وجود دارند، مانند: ویتامین A، C و B9 (اسید فولیک). یک نوع ماده معدنی گیاهی به نام بتاکاروتون (کارتون B) که نوعی رنگدانه گیاهی است وجود دارد. این ماده بعد از مصرف در بدن به ویتامین A تبدیل می شود. درصد بالایی از ماده بتاکاروتون در انجیر وجود دارد. ویتامین های دیگری که در انجیر وجود دارند شامل:

• ویتامین E
• B3- نیاسین
• B1- تیامین
• B2- ریبوفلاوین
• B6- پیریدوکسین

فواید انجیر تازه

در بین میوه ها، سبزیجات و مواد غذایی کمتر ماده ای پیدا می شود که فواید متعددی، برای بخش‌های مختلف بدن داشته باشد. فواید انجیر به ویژه در طب سنتی بیش از حد تصور است.

در طب سنتی برای هر ماده‌ای مزاجی تعیین شده است. مزاج این میوه تازه، گرم (درجه اول) و تر (درجه دوم) است. در طب سنتی برای درمان سرفه، پاکسازی گلو و ریه های مفید است. در پزشکی نوین از این میوه پرمغزی  برای تولید انواع شربت ها و داروهای مختلف استفاده می کنند. دیگر فواید انجیر عبارتند از:

• انرژی آنتی اکسیدانی:یکی از مهمترین فواید انجیر متعلق به گروه ویتامین هاست. این گروه فواید آنتی اکسیدانی دارند. بدن برای اینکه بتواند با رادیکال های آزاد مبارزه کند، به آنتی اکسیدان ها در خط مقدم مبارزه با آن ها، نیاز دارد. رادیکال‌های آزاد به ساختار سلول، پروتئین و حتی DNA آسیب می رسانند. در نتیجه بیماری‌های مختلفی از جمله سرطان را ایجاد می‌کنند. بنابراین آنتی اکسیدان ها برای پیشگیری از ابتلا به سرطان، آلزایمر، تصلب شرایین، قلب و عروق بسیار موثر هستند.

• مفید برای دستگاه گوارش: انجیر به عنوان یک ملین بسیار قوی معرفی شده است، به ویژه برای افرادی که مکرر به یبوست مبتلا می شوند. از میوه انجیر فرآورده های دارویی مانند شربت نیز تولید شده است که مصرف آن برای این افراد توصیه می شود. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های دستگاه گوارش مثل سرطان روده بزرگ نیز مفید است. پتاسیم موجود در انجیر برای سلامت کلیه ها نافع می باشد.

• تقویت قوای عمومی بدن: املاح معدنی موجود در انجیر، برای ایجاد سلامت مفاصل موثر هستند. همچنین برای پیشگیری از پوکی استخوان، درد مفاصل در سنین مختلف، به ویژه بانوان و افراد فعال بسیار مفید است. برای پیشگیری از تحلیل و ضعف عضلات نیز موثر است، البته کاهنده فشار خون بالا نیز می باشد.

• تقویت قوای جنسی: خوردن این میوه به صورت تازه یا خشک توصیه می‌شود، به ویژه برای افرادی که دچار سردی مزاج هستند. نافع است و سردی مزاج را برطرف می کند.

فواید مهم و تایید شده در طب سنتی و پزشکی نوین عبارتند از:

• خون ساز: به دلیل وجود املاحی مانند آهن، ویتامین فولیک اسید
• پیشگیری از تصلب شرایین و عروق خونی

فواید انجیر خشک

گفتیم که برای بهره بردن از فواید انجیر می توانید آن را به صورت خشک یا تازه مصرف کنید. از دیدگاه طب سنتی بیان کردیم که انجیر تازه دارای چه نوع مزاجی است. مزاج انجیر خشک با انجیر تازه کمی متفاوت است، یعنی انجیر خشک در درجه دوم گرم و درجه اول تر دسته بندی می شود. اجازه دهید فواید انجیر خشک را در طب سنتی بیان کنیم:

• در برخی منابع ذکر شده است که برای رشد مو مفید است.
• اگر برنامه رژیم غذایی لاغری دارید خوردن انجیر خشک توصیه می شود.
• شربت انجیر خشک برای سلامت لثه ها تجویز می شود و گلو درد را برطرف می‌کند.
• این میوه سرشار از فیبر است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن در تمام گروه های سنی مفید می باشد.
• برای افرادی که دارای مزاج سردی هستند بسیار مفید است، البته گرم مزاجان نباید در خوردن آن زیاده‌روی کنند.
• به درمان سندروم روده تحریک پذیر کمک می کند. برای درمان عفونت ادراری و قطره قطره بودن آن نیز مفید می باشد.
• برای رفع عفونت های موجود در بدن از طریق پوست نافع است. نقرس را درمان می کند و برای درمان قولنج نیز مفید می باشد.
• بوی بد (نامطبوع) دهان را از بین می برد و برای سلامت لثه ها مفید است. همچنین برای سلامت و زیبایی دندان ها و رفع جرم از سطوح دندان خوردن آن توصیه می شود.
• انجیر خشک برای دستگاه گوارش مفید است و آن را نرم می کند. به ویژه اگر از شب قبل خیس کنید و صبح ناشتا آن را میل نمایید. این روش برای درمان یبوست بسیار مفید است، همچنین به درمان بواسیر نیز کمک می کند.

قیمت انجیر بیشتر بدانید

کالری انجیر

این جمله را شنیده اید که در رابطه با مواد غذایی می گویند که «فلان غذا چه مقدار کالری دارد؟». به طور مثال می پرسند کالری انجیر، پیتزا، سیب زمینی و... چه میزان است؟. افراد در گروه های مختلف مانند کودکان، ورزشکاران، افراد چاق و... چه میزان کالری نیاز دارند؟ کالری چیست و چه میزان از آن اهمیت دارد؟ کالری در واقع یک واحد انرژی است. در علم تغذیه زمانی که از کالری صحبت می شود منظور میزان انرژی است که از انواع گروه های غذایی به دست می آوریم. در فعالیت های بدنی چه مقدار انرژی از دست می دهیم. کالری از سه گروه درشت مغذی ها به دست می آید:

• کربوهیدرات
• پروتئین
• چربی

بعد از مصرف هر یک از این مواد در بدن انرژی تولید می شود و به فرآیند متابولیسم بدن (سوخت و ساز) کمک می کنند. بعد از هضم غذا، ذرات به مولکول های کوچک تبدیل می شوند که در روده کوچک جذب خواهند شد.

سپس به جریان خون رفته و خون آن ها را به سلول ها می رساند و انرژی سلول را تامین می کند. دریافت کالری با توجه به سن، جنسیت، میزان فعالیت و وزن متفاوت است. کالری موجود در انجیر (یکی از فواید انجیر) نیز تنها از یک درشت مغذی به دست می‌آید.

به دلیل اینکه انجیر فاقد چربی و پروتئین است، اما سرشار از کربوهیدرات می باشد. برای به دست آوردن کالری، 100 گرم از یک ماده غذایی مثل انجیر را در نظر می گیرند و محاسبه می‌کنند.

در هر 100 گرم انجیر تازه، 74 کیلوکالری انرژی وجود دارد که حدود 4% از میزان کالری روزانه هر فرد را تامین می‌ کند. هر 100 گرم انجیر دارای 19/18 گرم (حدود 15%) کربوهیدرات است، اما میزان پروتئین و چربی بسیار ناچیز می باشد.

شربت انجیر برای یبوست کودکان

شایعترین مشکلی که برای کودکان بالای دوسال پیش می‌آید یبوست است. یکی از فواید انجیر، درمان یبوست می باشد که در سنین مختلف از جمله کودکان ایجاد می شود. یبوست باعث می شود تعداد دفع مدفوع بسیار کم شود، مدفوع خشک و سفت شده و دفع آن بسیار سخت و گاهی همراه با درد است.

علائمی مانند درد شکم و نفخ دارد، همچنین با داشتن تحرک فشار به بدن زیاد می شود که در قسمت باسن بیشتر است. کودک کمتر از سه مرتبه در طول هفته اجابت مزاج دارد.

گاهی در مدفوع یا بر روی لباس کودک خون دیده می شود. یکی از دلایل یبوست در کودکان نزدیک به دو سال، مربوط به پوشک کردن آن ها می شود. این مشکل (یبوست) در دوره‌ای کوتاه و با کمک مادر به آسانی درمان می شود.

برای درمان یبوست روش های مختلفی وجود دارد، اما بهترین و راحت ترین روش، استفاده از شربت انجیر زیر نظر پزشک است. همان طور که گفتیم یکی از فواید انجیر رفع یبوست در کودکان است. اگر کودک تمایل به خوردن انجیر ندارد یا اینکه می‌خواهید اثر درمانی سریعتری برای رفع یبوست داشته باشد شربت انجیر برای یبوست کودکان توصیه می‎شود.

شرکت ها و برند های مختلف دارویی اقدام به تولید صنعتی شربت گیاهی با پایه انجیر کرده‌اند. این شربت ملین و مسهل است، مدفوع را نرم و دفع را آسان می کند. هیچگونه دل پیچه و عوارض ناخوشایندی به همراه ندارد.

این شربت به تقویت معده و دستگاه گوارش کودک نیز کمک می‌کند. همچنین برای رفع سردی و رطوبت اضافی در دستگاه گوارش نافع است. مصرف این شربت برای سنین مختلف در کودکان، بر اساس وزنشان متفاوت است. مقدار دوز مصرفی و فاصله زمانی در دوره مصرف، باید با توجه به تجویز پزشک متخصص باشد. البته باید شربت به همراه آب مصرف شود.

کالری انجیر خشک

انجیر خشک در بین عامه مردم، در دسته آجیل های خوشمزه قرار دارد. انجیر خشک به لحاظ ارزش غذایی چیزی کمتر از انجیر تازه ندارد. شاید در فرآیند خشک شدن مقدار کمی از فواید آن ضعیف تر شود اما تمام موارد مغذی را در خود دارد.

گفتیم که اگر کالری در هر غذایی وجود داشته باشد در دسته درشت مغذی ها قرار دارد. در رابطه با فواید انجیر باید بگوییم که کالری انجیر خشک از کربوهیدرات آن دریافت می‌شود. هر 100 گرم انجیر خشک حاوی 220 کیلوکالری است.

در هر عدد انجیر خشک در حدود 7.7 گرم کربوهیدرات و بیش از 6 گرم قند وجود دارد. انجیر به صورت تازه و خشک دارای شاخص بالایی از گلیسمی است. خوردن انجیر با توجه به این شاخص باعث افزایش قند خون می شود. در نتیجه خوردن زیاد آن برای افراد دیابتی و دارای قند خون توصیه نمی‌شود.

شیره درخت انجیر برای لک صورت

فواید انجیر، محدوده به میوه خشک و تازه آن نیست، بلکه از برگ و شیره درخت آن نیز استفاده می کنند. به دلیل اینکه برگ و شیره این درخت فواید درمانی دارند. در مباحث قبل با فواید انجیر تازه و خشک آشنا شدیم.

اکنون می خواهیم درباره فواید شیره درخت انجیر صحبت کنیم. شیره این درخت سفید رنگ است، همچنین طعمی سوزاننده و تلخ دارد. اگر برگ درخت انجیر را از تنه جدا کنید بلافاصله شیره سفید رنگی خارج می شود.

این شیره به دلیل سوزاننده بودن آن، ممکن است فواید لایه برداری داشته باشد. البته این شیره حاوی ویتامین های B، فسفر و... نیز می‌باشد. ترکیبات ذکر شده فواید آنتی اکسیدانی دارند که برای سلامت پوست و جراحت های پوستی بسیار مفید هستند.

شما می‌ توانید با یک پنبه بهداشتی، شیره درخت انجیر را فقط روی قسمت هایی که لکه دارد بمالید. سپس بعد از مدت زمان معینی آن را پاک کنید. برای اینکه بتوانید از فواید انجیر، در حقیقت شیره درخت آن، برای پوست خود بهره ببرید بهتر است زیر نظر متخصص طب سنتی و متخصص پوست و مو استفاده کنید.

از ترکیب شیره انجیر با شنبلیله به ضمادی دست می آید که برای درمان نقرس توصیه و تجویز می شود. فواید ذکر شده تا به امروز به صورت رسمی در مقالات پزشکی نوین به اثبات نرسیده اند. مطالب ذکر شده توسط تجارب اطباء طب سنتی و افراد حاذق در این زمینه به دست آمده اند.

خوردن انجیر در بارداری

اهمیت تغذیه سالم در دوران بارداری، به سلامت مادر و جنین کمک شایانی می کند. مادران باردار می توانند از فواید انجیر در دوران بارداری بهره ببرند، البته این موضوع از نظر پزشکی به اثبات رسیده است.

مادر باید از تمام گروه های غذایی در سبد تغذیه روزانه خود استفاده کند. تغذیه کامل و سالم از مشکلات دوران بارداری پیشگیری می کند. مشکلاتی مانند کم خونی، دیابت، تهوع صبحگاهی و یبوست را می توان نام برد. باعث کاهش وزن ایده آل و سریع پس از زایمان می شود.

همچنین بیشترین اثر را بر سلامت جنین دارد. مانند تکامل مغز جنین، رشد کامل اندام ها، وزن مناسب نوزاد در زمان تولد، پیشگیری از مشکلات عصبی و... را می توان نام برد. تمام موارد ذکر شده نیاز به یک برنامه غذایی کامل دارد که حاوی انواع مواد مغذی و مفید باشد.

برخی از این مواد مغذی، املاح معدنی و ویتامین ها تا موادی مانند چربی ها، کربوهیدرات ها و پروتئین ها را شامل می‌شود. میوه ها و غذاهای متنوعی را میتوان استفاده کرد که گروه‌های مختلف مواد مغذی را در خود داشته باشند.

میوه تابستانه انجیر جزو این دسته قرار دارد. ویتامین ها، املاح و کربوهیدرات ها جز بیشترین ترکیبات این میوه بسیار پرانرژی هستند. فواید انجیر برای دوران بارداری به شرح زیر می باشند:

• برای رفع عفونت ادراری نافع است.
• کلسیم، پتاسیم و کالری مورد نیاز بدن را تامین می کند.
• املاح معدنی موجود در آن برای رشد جنین بسیار مناسب است.
• اسید فولیک موجود در آن به رشد سلول‌های عصبی و مغزی جنین کمک می کند.
• مشکلات گوارشی در دوران بارداری مانند نفخ، مشکلات گوارشی و یبوست را برطرف می کند.
• برای از بین بردن لکه هایی که در صورت و بدن در دوران بارداری ایجاد می‌شوند بسیار موثر است.
• برای پیشگیری از کم خونی مفید است، زیرا یکی از مشکلات رایج در دوران حاملگی، کم خونی است.
• برای پیشگیری از پرخوری دوران بارداری مفید می باشد، زیرا فیبر موجود در آن باعث احساس سیری زودرس می شود.

البته باید توجه داشت که در مصرف آن نباید زیاده ‌روی کرد، زیرا موجب کاهش وزن، شل شدن مدفوع و حتی اسهال می شود. گاهی نیز سبب کاهش فشار و قند خون می شود. در برخی خانواده ها به دلیل پیشینه خانوادگی باعث آلرژی می شود.

انجیر برای سگ

شاید این سوال برایتان پیش بیاید که آیا سگ ها می توانند انجیر بخورند یا خیر؟ جواب مثبت است. البته باید به برخی نکات توجه کنید. سگ ها نیز می توانند از فواید انجیر تازه بهره ببرند، البته باید در مصرف آن حد اعتدال را رعایت کرد.

مصرف انجیر به مقدار کم برای آن ها مفید است زیرا حاوی مقادیر بسیار خوبی از کلسیم، پتاسیم و فیبر است. می توانید از انجیر تازه به عنوان یک غذا یا میان وعده برای سگ ها استفاده کنید.

البته قبل از وارد کردن انجیر به سبد غذایی روزانه آن ها، باید به خطرات بالقوه آن نیز توجه کنید. انجیر خشک برای سگ ها مناسب نیست، زیرا حاوی مقادیر زیادی قند است.

به طور کلی گیاه انجیر و تمام خانواده آن، برای سگ ها سمی هستند. یعنی اگر سگ با برگ (بویژه)، ساقه و پوست درخت انجیر تماس داشته باشد دچار مسمومیت می شود (تحریک پوست، ترشح آب دهان و...). ابتدا بهتر است امتحان کنید که آیا سگ نسبت به خوردن انجیر دچار واکنش آلرژیک می شود یا خیر؟

بنابراین یک تکه کوچک انجیر به سگ بدهید، اگر سگ دچار معده درد نشد می توانید باز هم انجیر به او بدهید. البته باید به مقدار کم و تازه باشد.