چهار تخمه، معجونی گیاهی مشهور در ایران، ترکیبی از دانه‌های مختلف است که خواص درمانی متعددی دارد. این محصول نام علمی واحدی در سطح بین‌المللی ندارد و در کشورهای دیگر با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود ضمنا به چهارتخم هم معروف است.
ترکیبات اصلی آن عبارتند از قدومه، بارهنگ، بهدانه و سه‌پستان.
ولی بنا به دلایل بسیاری، انواع دیگری از محصولات را با آن ترکیب می‌کنند:
برخی به دلیل پایین آوردن قیمت؛ و برخی به دلیل درمان بیماری‌های دیگر، و البته دانه‌های متنوع دیگری هم بعد از اینکه خواص آنها کشف شدند و متوجه شدند که می‌توانند در این ترکیب حضور داشته باشند به آن اضافه شدند.

محصولات دیگری که ممکن است داخل چهار تخمه ببینید عبارتند از:

اسفرزه، تخم ریحان، تخم مرو، بالنگو، تخم شربتی، کتیرا، شکرتیغال، صمغ عربی و دانه چیا.
این محصولات همگی دارای خواص اصلی چهار تخمه هستند، به این دلیل می‌توانند داخل چهار تخمه استفاده شوند.
به دلیل ترکیبات متفاوت، قیمت چهار تخمه در بازار در رنج‌های متفاوتی ارائه می شود.
خودتان هم می‌توانید به صورت جدا جدا ترکیبات چهار تخمه را تهیه و با یگدیگر ترکیب کنید.

این محصول یکی از پرکاربردترین داروهای مادربزرگ‌هاست که حتما در گذشته به تجویز آنها استفاده کرده‌اید.
چهار تخمه بعد از مرطوب شدن لعابدار می شود؛ به عبارت دیگر این محصول دارای موسیلاژ یا لیزاب است.
موسیلاژها سرشار از پلی ساکارید هستند که در تماس با آب، شبیه ژلاتین می‌شوند.
طبیعت چهار تخمه سرد است، البته طبع دانه‌های به کار رفته در آن، هم سرد هستند و هم گرم، ولی سردی آن به گرمی برتری دارد.
چهار تخمه: معجونی گیاهی با نام‌های متعدد

چهار تخمه، معجونی گیاهی مشهور در ایران، ترکیبی از دانه‌های مختلف است که خواص درمانی متعددی دارد. این محصول نام علمی واحدی در سطح بین‌المللی ندارد و در کشورهای دیگر با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود.

ترکیبات اصلی چهار تخمه:

قدومه: ملین، ضد سرفه، تب‌بر
بارهنگ: ملین، ضد التهاب، تصفیه کننده خون
بهدانه: تقویت کننده معده، ضد نفخ، ضد اسپاسم
سه‌پستان: ملین، ضد بلغم، ضد نفخ
ترکیبات متداول دیگر:

علاوه بر ترکیبات اصلی، دانه‌های دیگری نیز به دلایل مختلف مانند کاهش قیمت یا درمان بیماری‌های خاص به چهار تخمه اضافه می‌شوند. برخی از این ترکیبات شامل:

اسفرزه
تخم ریحان
تخم مرو
بالنگو
تخم شربتی
کتیرا
شکر تیغال
صمغ عربی
دانه چیا

خواص چهار تخمه:

ملین و ضد یبوست
ضد سرفه و خلط‌آور
تقویت کننده سیستم ایمنی بدن
تصفیه کننده خون
ضد التهاب
تب‌بر
ضد نفخ
مفید برای دستگاه گوارش
تنظیم کننده قند خون
کاهش دهنده کلسترول
طبع چهار تخمه:

طبع چهار تخمه سرد است. با وجود اینکه برخی از دانه‌های تشکیل دهنده آن گرم هستند، طبع سرد بر آنها غالب است.

خواص چهار تخمه:
چهار تخمه، ترکیبی از دانه‌های مختلف گیاهی،  دارای خواص درمانی متعددی است که در ادامه به تفصیل به آنها می‌پردازیم:

1. ملین و ضد یبوست:

چهار تخمه به دلیل داشتن موسیلاژ (نوعی فیبر محلول) به عبور راحت‌تر محتویات روده از دستگاه گوارش کمک می‌کند و از یبوست پیشگیری می‌کند. موسیلاژ موجود در چهار تخمه با جذب آب به حجم مدفوع اضافه می‌کند و آن را نرم‌تر می‌کند. این امر سبب می‌شود تا حرکات روده به طور منظم انجام شده و یبوست برطرف شود.

2. ضد سرفه و خلط‌آور:

چهار تخمه به دلیل خاصیت ضد التهابی و خلط‌آوری که دارد، برای درمان سرفه، سرماخوردگی و گلودرد مفید است. موسیلاژ موجود در چهار تخمه، گلو و مجاری تنفسی را مرطوب می‌کند و التهابات را کاهش می‌دهد.

3. تقویت کننده سیستم ایمنی بدن:

چهار تخمه به دلیل دارا بودن ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف مانند ویتامین C، آهن و روی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و به بدن در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند.

4. تصفیه کننده خون:

چهار تخمه به دلیل داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، به پاکسازی خون از سموم و مواد مضر کمک می‌کند. این امر به بهبود عملکرد کبد و کلیه‌ها نیز کمک می‌کند.

5. ضد التهاب:

چهار تخمه به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی، برای تسکین درد و التهاب ناشی از بیماری‌های مختلف مانند آرتروز، روماتیسم و درد مفاصل مفید است.

6. تب‌بر:

چهار تخمه به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و خنک‌کنندگی، می‌تواند به کاهش تب کمک کند.

7. ضد نفخ:

چهار تخمه به دلیل داشتن موسیلاژ، به هضم بهتر غذا و کاهش نفخ و دل‌درد کمک می‌کند.

8. مفید برای دستگاه گوارش:

چهار تخمه به دلیل داشتن فیبر و موسیلاژ، برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. این ماده به هضم غذا، جذب مواد مغذی و دفع راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند.

9. تنظیم کننده قند خون:

چهار تخمه به دلیل داشتن فیبر، می‌تواند به تنظیم قند خون و پیشگیری از دیابت کمک کند. فیبر موجود در چهار تخمه، سرعت جذب قند خون را در بدن کاهش می‌دهد.

10. کاهش دهنده کلسترول:

چهار تخمه به دلیل داشتن فیبر، می‌تواند به کاهش سطح کلسترول خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند. فیبر موجود در چهار تخمه، به جذب کلسترول LDL (کلسترول بد) در بدن کمک می‌کند.

11.خواص چهار تخمه برای لاغری
چهار تخمه، ترکیبی از دانه‌های مختلف گیاهی، به دلیل داشتن فیبر، می‌تواند به طور غیرمستقیم در لاغری و کاهش وزن کمک کند. فیبر موجود در چهار تخمه، با ایجاد احساس سیری، به شما کمک می‌کند تا کالری کمتری مصرف کنید و در نتیجه لاغر شوید.

12. سم‌زدایی بدن: چهار تخمه به دلیل داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، به پاکسازی خون از سموم و مواد مضر کمک می‌کند. این امر به نوبه خود، می‌تواند به بهبود عملکرد کبد و کلیه‌ها و در نتیجه افزایش متابولیسم و لاغری کمک کند.

مکانیسم اثر:

افزایش احساس سیری: فیبر موجود در چهار تخمه، با جذب آب در معده، حجم زیادی پیدا می‌کند و باعث ایجاد احساس سیری در شما می‌شود. این امر به شما کمک می‌کند تا در طول روز کمتر غذا بخورید و کالری کمتری دریافت کنید.

تنظیم قند خون:

فیبر موجود در چهار تخمه، سرعت جذب قند خون را در بدن کاهش می‌دهد. این امر به نوبه خود، از افت ناگهانی قند خون و هوس خوردن غذا جلوگیری می‌کند.

بهبود عملکرد دستگاه گوارش: فیبر موجود در چهار تخمه، به هضم بهتر غذا و دفع راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند. این امر به شما کمک می‌کند تا از یبوست و نفخ که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود، جلوگیری کنید.