افسانه‌ها و باورهای کهن درباره درخت بلوط درخت بلوط از دیرباز در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته و به عنوان نمادی از قدرت، طول عمر، حکمت و باروری مورد احترام بوده است. این درخت کهنسال با قامتی بلند و شاخه‌های تنومند، مأمن پرندگان و جانوران مختلف بوده و نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم ایفا می‌کرده است. در اینجا به برخی از افسانه‌ها و باورهای کهن درباره درخت بلوط اشاره می‌کنیم:

• بلوط در فرهنگ‌های اروپایی:

 درخت بلوط مقدس: در میان سلت‌ها، بلوط درختی مقدس محسوب می‌شده و محل برگزاری مراسم مذهبی و آیینی بوده است. آن‌ها معتقد بودند که خدایان جنگل در این درختان ساکن هستند. 

درخت زندگی: در اساطیر نورس، درخت بلوط ایگدراسیل به عنوان درخت زندگی شناخته می‌شده و ریشه‌های آن در اعماق جهان و شاخه‌های آن تا آسمان امتداد داشته‌اند. 

درخت بلوط و جادوگران: در برخی افسانه‌ها، جادوگران و ساحره‌ها در زیر درختان بلوط به انجام اعمال جادویی می‌پرداختند و قدرت خود را از این درختان کهنسال دریافت می‌کردند.

• در فرهنگ‌های خاورمیانه:

 درخت بلوط و زرتشت: در دین زرتشت، درخت بلوط به عنوان نمادی از جاودانگی و اهورامزدا (خدای یگانه) شناخته می‌شده است.

درخت بلوط و ابراهیم: برخی از روایات، محل زندگی حضرت ابراهیم را در زیر سایه یک درخت بلوط کهنسال ذکر می‌کنند.

• در فرهنگ‌های شرقی:

 درخت بلوط و بودا: در داستان زندگی بودا، گفته می‌شود که ایشان در زیر سایه یک درخت بلوط به مقام بودایی دست یافته‌اند.

درخت بلوط و تائوئیسم: در فلسفه تائو، درخت بلوط به عنوان نمادی از تعادل و هماهنگی با طبیعت شناخته می‌شود.

• بلوط در فرهنگ ایرانی:

درخت بلوط و درخت زندگی: در اساطیر ایرانی، درخت بلوط به عنوان درخت زندگی شناخته می‌شده و درختی مقدس و مبارك محسوب می‌شده است

درخت بلوط و جاودانگی: در برخی از باورهای عامیانه ایرانی، خوردن میوه بلوط را سبب افزایش طول عمر و جاودانگی می‌دانستند. 

درخت بلوط و قدرت: چوب بلوط در ایران به عنوان نمادی از قدرت و استحکام شناخته می‌شده و از آن برای ساخت ابزارآلات و ادوات جنگی استفاده می‌کردند. علاوه بر موارد ذکر شده، درخت بلوط در بسیاری از افسانه‌ها و داستان‌های عامیانه در سراسر جهان نقشی پررنگ دارد. این درخت کهنسال با ابهت و شکوه خود، تخیل بشر را به پرواز درآورده و الهام‌بخش خلق آثار هنری و ادبی فراوانی شده است.

امروزه نیز درخت بلوط در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع مورد احترام و ستایش قرار می‌گیرد و به عنوان نمادی از قدرت، پایداری و خرد شناخته می‌شود.

معرفی انواع مختلف بلوط بلوط درختی کهنسال و تنومند است که در سراسر جهان یافت می‌شود. این درخت دارای بیش از 600 گونه مختلف است که هر کدام ویژگی‌ها و خواص منحصر به فرد خود را دارند.

درختان بلوط به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

 بلوط‌های سفید: این نوع بلوط دارای برگ‌های لبه‌دار و میوه‌های (بلوط) قهوه‌ای روشن هستند. بلوط‌های سفید به طور کلی نسبت به سایر گونه‌های بلوط، مقاوم‌تر در برابر خشکی و آفات هستند.

بلوط‌های قرمز: این نوع بلوط دارای برگ‌های نوک‌تیز و میوه‌های (بلوط) قرمز قهوه‌ای هستند. بلوط‌های قرمز به طور کلی نسبت به سایر گونه‌های بلوط، به رطوبت بیشتری نیاز دارند.

برخی از گونه‌های رایج بلوط در ایران و جهان عبارتند از:

بلوط ایرانی (Quercus persica): این گونه در جنگل‌های زاگرس و البرز یافت می‌شود و از نظر ظاهری شبیه به بلوط سفید است. از چوب این درخت برای ساخت مبلمان، ابزار و لوازم آلات استفاده می‌شود.

بلوط ترکمن (Quercus libani): این گونه در جنگل‌های شمال ایران یافت می‌شود و از نظر ظاهری شبیه به بلوط قرمز است. از میوه‌های این درخت برای تهیه نوعی قهوه استفاده می‌شود.

بلوط دائمی (Quercus ilex): این گونه در مناطق مدیترانه‌ای یافت می‌شود و از ویژگی‌های بارز آن، برگ‌های همیشه سبز آن است. از چوب این درخت برای ساخت کشتی و لوازم چوبی استفاده می‌شود.

بلوط شمالی (Quercus rubra): این گونه در آمریکای شمالی یافت می‌شود و از نظر ظاهری شبیه به بلوط قرمز است. از میوه‌های این درخت برای تغذیه حیوانات استفاده می‌شود. 

بلوط سفید شرقی (Quercus alba): این گونه در آمریکای شمالی یافت می‌شود و از نظر ظاهری شبیه به بلوط سفید است. از چوب این درخت برای ساخت مبلمان و لوازم آلات استفاده می‌شود.

خواص بلوط

درخت بلوط از دیرباز در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای داشته و از بخش‌های مختلف آن از جمله پوست تنه، برگ، میوه (بلوط) و مغز میوه (جوز بلوط) برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شده است. برخی از مهم‌ترین کاربردهای سنتی بلوط در طب عبارتند از:

درمان اسهال و اسهال خونی: تانن موجود در پوست بلوط قابض بوده و به سفت شدن مدفوع و کنترل اسهال کمک می‌کند.

درمان زخم‌ها و التهابات پوستی: ضماد تهیه شده از پوست بلوط می‌تواند به التیام زخم‌ها، سوختگی‌ها و التهابات پوستی کمک کند. 

کاهش قند خون: مطالعات نشان داده است که مصرف بلوط می‌تواند به تنظیم سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند.

تقویت سیستم ایمنی بدن: بلوط منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند. 

کاهش درد و التهاب: خواص ضد التهابی بلوط می‌تواند به تسکین درد مفاصل، درد عضلانی و سایر التهابات در بدن کمک کند. 

بهبود سلامت گوارش: بلوط به هضم غذا کمک می‌کند و می‌تواند برای درمان سوء هاضمه، نفخ و یبوست مفید باشد.

تقویت مو: جوشانده پوست بلوط را می‌توان برای شستشوی مو و تقویت ساقه مو استفاده کرد. 

درمان خونریزی: از پودر بلوط می‌توان برای بند آوردن خونریزی‌های جزئی استفاده کرد.

خواص بلوط برای زنان درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته، فواید و خواص متعددی برای سلامتی زنان دارد.

مهم‌ترین خواص بلوط برای زنان 

 کاهش علائم یائسگی: بلوط منبع غنی از فیتواستروژن‌ها است که می‌تواند به کاهش علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و نوسانات خلقی کمک کند.

تقویت سیستم ایمنی بدن: بلوط سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. 

کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان: بلوط منبع خوبی از کلسیم و ویتامین D است که به حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد.

بهبود سلامت قلب: بلوط به دلیل داشتن اسیدهای چرب غیراشباع و فیبر، می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند.

تنظیم قند خون: بلوط به تنظیم قند خون و پیشگیری از دیابت نوع 2 کمک می‌کند. 

تقویت حافظه: بلوط منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوئیدها است که به تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند.

کاهش التهاب: بلوط به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، می‌تواند به کاهش التهاب در بدن و تسکین درد مفاصل و عضلات کمک کند. 

بهبود سلامت پوست: بلوط به دلیل داشتن ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به بهبود سلامت پوست، افزایش شادابی و طراوت پوست و کاهش چین و چروک کمک

خواص بلوط در تقویت سیستم ایمنی بدن درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته، به دلیل دارا بودن ترکیبات مغذی و فواید متعدد، نقشی مهم در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند.

 خواص بلوط در تقویت سیستم ایمنی 

1. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها: بلوط منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، ویتامین E، اسید گالیک و فلاونوئیدها است. آنتی‌اکسیدان‌ها با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایدار هستند که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌ها فراهم کنند.

2. منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی: بلوط حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند ویتامین A، ویتامین B6، فولات، منیزیم، پتاسیم و روی است. این ویتامین‌ها و مواد معدنی برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن ضروری هستند. به عنوان مثال، ویتامین A به تقویت سد پوستی کمک می‌کند که اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است. ویتامین B6 در تولید گلبول‌های سفید خون نقش دارد و فولات برای تکثیر و تمایز سلول‌های ایمنی ضروری است.

3. دارای خواص ضد التهابی: بلوط دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب در بدن و تسریع روند بهبود زخم‌ها کمک کند. التهاب مزمن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های مختلف فراهم کند.

4. تقویت کننده طحال: طبق طب سنتی، بلوط طحال را تقویت می‌کند. طحال یکی از اندام‌های مهم سیستم ایمنی بدن است که در تولید، ذخیره و تصفیه گلبول‌های سفید خون نقش دارد.

خواص بلوط در کنترل ریسک سرطان‌ها درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته، به دلیل دارا بودن ترکیبات مغذی و فواید متعدد، نقشی مهم در کنترل ریسک ابتلا به سرطان‌ها ایفا می‌کند.

 خواص بلوط در کنترل ریسک سرطان‌ها 

1. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها: بلوط منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، ویتامین E، اسید گالیک و فلاونوئیدها است. آنتی‌اکسیدان‌ها با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب DNA کمک می‌کنند. آسیب DNA یکی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز ابتلا به سرطان است.

2. منبع مواد مغذی ضد سرطان: بلوط حاوی مواد مغذی ضد سرطانی مانند سلنیوم، منیزیم و فیتات‌ها است. سلنیوم به عملکرد سیستم ایمنی بدن در برابر سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. منیزیم به تنظیم چرخه سلولی و مرگ سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. فیتات‌ها از جذب آهن در بدن جلوگیری می‌کنند که می‌تواند به رشد تومورهای سرطانی کمک کند.

3. دارای خواص ضد التهابی: بلوط دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. التهاب مزمن می‌تواند زمینه را برای ابتلا به سرطان فراهم کند.

4. تقویت سیستم ایمنی بدن: بلوط با تقویت سیستم ایمنی بدن، به مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

خواص بلوط برای مردان درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته، فواید و خواص متعددی برای سلامتی مردان دارد.

 خواص بلوط برای مردان 

تقویت میل جنسی: بلوط به دلیل داشتن ترکیباتی مانند ساپونین‌ها و آلکالوئیدها می‌تواند به تقویت میل جنسی و باروری در مردان کمک کند.

افزایش قدرت باروری: بلوط به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی می‌تواند به افزایش قدرت باروری و کیفیت اسپرم در مردان کمک کند. 

کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات: بلوط به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتواستروژن‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان کمک کند.

تقویت سیستم ایمنی بدن: بلوط سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. 

کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی: بلوط به دلیل داشتن اسیدهای چرب غیراشباع و فیبر، می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند. 

تقویت حافظه: بلوط منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوئیدها است که به تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. * کاهش التهاب: بلوط به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، می‌تواند به کاهش التهاب در بدن و تسکین درد مفاصل و عضلات کمک کند.

بهبود سلامت پوست: بلوط به دلیل داشتن ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به بهبود سلامت پوست، افزایش شادابی و طراوت پوست و کاهش چین و چروک کمک کند.

خواص بلوط در درمان بواسیر درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و طب سنتی ملل مختلف جایگاهی ویژه داشته، به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی، قابض و ضد خونریزی، می‌تواند در درمان بواسیر (هموروئید) موثر باشد.

 خواص بلوط در درمان بواسیر 

1. کاهش التهاب: بلوط به دلیل داشتن تانن‌ها و سایر ترکیبات ضد التهابی، می‌تواند به کاهش التهاب و تورم در ناحیه مقعد که از علائم اصلی بواسیر است، کمک کند.

2. تقویت عروق خونی: بلوط به دلیل داشتن ویتامین C و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند به تقویت عروق خونی و افزایش گردش خون در ناحیه مقعد کمک کند. این امر می‌تواند به کاهش خونریزی و بهبود زخم‌ها در بیماران مبتلا به بواسیر کمک کند.

3. اثرات قابض: بلوط به دلیل داشتن تانن‌ها، خاصیت قابض دارد و می‌تواند به جمع شدن رگ‌های خونی متورم در ناحیه مقعد کمک کند. این امر می‌تواند به کاهش درد و خونریزی در بیماران مبتلا به بواسیر کمک کند.

4. تسکین خارش و سوزش: بلوط به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و خنک‌کنندگی، می‌تواند به تسکین خارش و سوزش در ناحیه مقعد که از دیگر علائم بواسیر است، کمک کند.

نحوه استفاده از بلوط برای درمان بواسیر:

 حمام سیتز با بلوط:

• 2 تا 3 قاشق غذاخوری پودر پوست بلوط را در 1 لیتر آب جوش به مدت 15 تا 20 دقیقه دم کنید. 
• محلول را صاف کرده و بگذارید تا خنک شود.
• به مدت 10 تا 15 دقیقه در این محلول بنشینید. 
• این کار را 2 تا 3 بار در روز تکرار کنید. 

پماد بلوط:

 1 قاشق غذاخوری پودر پوست بلوط را با 1 قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید.  این خمیر را 2 تا 3 بار در روز به ناحیه مقعد بمالید. 

مصرف خوراکی بلوط: می‌توانید از بلوط به صورت خام، بو داده، آسیاب شده یا به عنوان دمنوش استفاده کنید.  مصرف منظم بلوط می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست که یکی از عوامل تشدید کننده بواسیر است، کمک کند.

خواص بلوط در پیشگیری و درمان ریزش مو درخت بلوط که از دیرباز در فرهنگ‌ها و طب سنتی جایگاهی ویژه داشته، به دلیل دارا بودن ترکیبات مغذی و فواید متعدد، می‌تواند در پیشگیری و درمان ریزش مو موثر باشد. برخی از مهم‌ترین خواص بلوط در سلامت مو عبارتند از:

1. تقویت ریشه مو: بلوط به دلیل داشتن ویتامین B5، ویتامین B6، اسید فولیک و بیوتین، می‌تواند به تقویت ریشه مو و افزایش ضخامت تار مو کمک کند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند منجر به ضعیف شدن ریشه مو و افزایش ریزش مو شود.

2. تنظیم چربی پوست سر: بلوط به دلیل داشتن تانن‌ها، می‌تواند به تنظیم چربی پوست سر کمک کند. چربی بیش از حد پوست سر می‌تواند منجر به انسداد فولیکول‌های مو و ریزش مو شود.

3. ضد التهاب: بلوط به دلیل داشتن خواص ضد التهابی، می‌تواند به کاهش التهاب پوست سر که یکی از عوامل زمینه‌ساز ریزش مو است، کمک کند.

4. آنتی‌اکسیدان: بلوط به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها، می‌تواند از سلول‌های پوست سر و مو در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سلول‌های پوست سر و مو آسیب برسانند و منجر به ریزش مو شوند.

5. ضد قارچ: بلوط به دلیل داشتن خواص ضد قارچی، می‌تواند به مبارزه با عفونت‌های قارچی پوست سر که یکی از عوامل ریزش مو است، کمک کند.

نحوه استفاده از بلوط در طب سنتی:

•  دم کرده: برای تهیه دم کرده بلوط، مقداری پوست بلوط خشک شده را در آب جوش ریخته و به مدت 10 تا 15 دقیقه دم کنید. سپس آن را صاف کرده و روزی 2 تا 3 فنجان میل کنید. 
• جوشانده: برای تهیه جوشانده بلوط، مقداری پوست بلوط خشک شده را در آب جوش ریخته و به مدت 30 دقیقه بجوشانید. سپس آن را صاف کرده و برای شستشوی زخم‌ها و التهابات پوستی استفاده کنید. 
• پودر: می‌توانید پوست بلوط خشک شده را آسیاب کرده و به صورت پودر درآورید. از این پودر می‌توانید برای تهیه ضماد، پماد یا برای مصرف خوراکی استفاده کنید.